Từ trung tâm thị xã Điện Biên, chỉ đi 20km trên con đường nhỏ dẫn vào xã Mường Phăng - một địa danh nổi tiếng bởi trước đây là đại bản doanh của chiến dịch Điện Biên Phủ - đến hồ.
Con đường này cũng rất đẹp, lên xuống theo triền núi, dọc đường thỏa sức ngắm những ngôi nhà của người Thái ẩn hiện dưới bóng cây rừng.
Hồ Pa Khoang có nhiều thảm thực vật phong phú, địa hình đa dạng, khí hậu tốt thích hợp cho việc nghỉ dưỡng... Trong các thảm rừng quanh hồ có nhiều thú và nhiều loại hoa phong lan đủ chủng loại.
Quần thể khu du lịch Pá Khoang có tổng diện tích 2.400 ha, trong đó: diện tích rừng 1.320 ha, đất nông nghiệp 300 ha, đất xây dựng cơ bản 150 ha, diện tích mặt nước 600 ha (có sức chứa là 37,2 triệu m3 nước).
Hoàng Hôn trên Hồ
Hồ Pá Khoang nằm giữa một vùng thiên nhiên cảnh đẹp hùng vĩ, ẩn hiện trong mây trời non nước. Vào mùa đông sương mờ buông phủ tạo một phong cảnh huyền ảo, thấp thoáng nơi xa là những dãy núi trập trùng, những nếp nhà xinh xắn. Mùa hè không khí nơi đây thật dễ chịu với những luồng gió nam mát dịu.
Trong khu vực lòng hồ có các bản dân tộc Thái, Khơ mú là những dân tộc còn giữ được các phong tục tập quán, nét đặc sắc của các dân tộc Tây Bắc vốn có... Đó là nguồn tài nguyên du lịch nhân văn hấp dẫn.
Như vậy là hồ nằm giữa các thung lũng của nhiều ngọn núi, kín đáo uốn mình trong khu rừng. Trên hồ còn có nhiều đảo nhỏ, rất ít đảo có người ở.
Nhiệt độ trung bình năm khu vực này là 28oC, rất lý tưởng cho loại hình du lịch sinh thái.
Những ngôi nhà thấp thoáng trên hồ
Hồ Pá Khoang, nằm giữa một vùng thiên nhiên cảnh đẹp hùng vĩ, là nơi có phong cảnh êm đềm, thơ mộng, hữu tình, một thắng cảnh quyến rũ lòng người.
Mặt nước hồ Pá Khoang trong xanh, hiền hòa, yên tĩnh, soi bóng núi non, mây trời và đại ngàn xanh thẫm. Vào mùa đông, sương mờ buông phủ huyền ảo, thấp thoáng nơi xa, là những dãy núi trập trùng, những nếp nhà xinh xắn. Vào những ngày hè nóng bức, không khí nơi đây thật dễ chịu, với những luồng gió Nam mát dịu.
Ðến với khu du lịch sinh thái hồ Pá Khoang, du khách sẽ được thưởng thức những đặc sản mang đậm hương vị núi rừng và những món ăn chế biến từ cá tôm đánh bắt trong hồ như: món xôi đồ đựng trong coóng và những khoanh cơm lam ngào ngạt mùi lúa nương; các xiên cá nướng, thịt hun khói bên các ché rượu thơm nồng.
Hồ Pá Khoang như một viên ngọc bích điểm xuyến cho cảnh quan hùng vĩ của núi rừng Tây Bắc điệp trùng, hiểm trở
Trên con đường quanh co đèo, dốc đi vào trung tâm xã Mường Phăng, huyện Ðiện Biên, thấp thoáng sau những vạt cây rừng, du khách thỉnh thoảng được chiêm ngưỡng một khoảng trời rộng mở cùng mặt nước hồ Pa Khoang trong xanh, yên tĩnh, soi bóng núi non, mây trời và đại ngàn xanh thẫm.
Trước đây, trúc mọc rất nhiều trong những cánh rừng ở khu vực lòng hồ, có lẽ vì thế mà sau này hồ nước được tạo nên từ sức lao động của con người trên vùng núi cao đã mang cái tên gọi thơ mộng Pa Khoang, theo tiếng Thái có nghĩa là hồ Rừng Trúc.
Những chiếc cano cho thuê
Hồ rộng 2.400 ha, bao gồm diện tích mặt hồ cùng các vùng phụ cận, là nguồn nước tưới quan trọng cho hàng chục nghìn ha đất ruộng, đất rừng Ðiện Biên.
Sau khi được đưa vào sử dụng, hồ đã cung cấp đủ nước để cánh đồng Mường Thanh rộng hơn 5.000 ha có thể trồng mỗi năm hai vụ lúa và trở thành vựa lúa đặc sản lớn nhất Tây Bắc. Ngoài ra, hồ còn có tác dụng điều hòa không khí, hạn chế những tác hại của mưa lũ và giữ nước cho các công trình thủy điện Thác Bay, Nà Lơi.
Cũng từ nhiều năm nay, nhân dân ở các bản làng trong vùng đã trồng nhiều cây lấy gỗ, cây ăn quả lâu năm ở chung quanh hồ và các đảo, tạo nên một thảm cây xanh dầy đặc, phong phú về chủng loại thực vật, góp phần cuốn hút các loài chim và muông thú trở về, tạo thế cân bằng trong sự phát triển của hệ sinh thái.
Nằm giữa thành phố Ðiện Biên Phủ và khu di tích lịch sử Sở Chỉ huy chiến dịch của Ðại tướng Võ Nguyên Giáp, hồ Pa Khoang như một cầu nối của hai trung tâm di tích và là điểm du lịch sinh thái đầy thú vị, hấp dẫn trên tuyến du lịch nổi tiếng này. Vào những ngày hè nóng bức, khu vực hồ thu hút khá đông khách nghỉ cuối tuần.
Ðến đây, ngoài bầu không khí dịu mát, trong lành, được hòa mình vào thiên nhiên trong mầu xanh cây lá của các cánh rừng bạt ngàn, du khách còn có dịp bồng bềnh trên chiếc thuyền nhỏ có mái che trôi theo những con sóng lăn tăn mặt hồ và để tâm hồn mình lãng du cùng mây trời, sông nước.
Thuyền sẽ đưa khách len lỏi vào tận những ngóc ngách các đảo rừng, thám hiểm và khám phá biết bao điều bí ẩn của tự nhiên. Nếu muốn, khách có thể neo đậu thuyền bên các rặng cây rậm rạp phủ kín ven bờ, buông cần câu cá hoặc nghỉ ngơi, thưởng ngoạn cảnh quan.
Theo nhiều khách du lịch từng đến Pa Khoang, phong cảnh ở đây thật sự đẹp và mộng mơ nhất là lúc bình minh lên với những tia nắng ban mai đang hé rạng và khi hoàng hôn buông xuống với mầu xanh tím huyền ảo của mặt nước và rừng núi, còn bầu trời thì xao xác từng đàn chim đang chao cánh tìm đường về tổ.
Sau chương trình tham quan trên hồ, những người chèo thuyền kiêm hướng dẫn viên tiếp tục đưa du khách lên thăm các đảo.
Rảo bước trong tán cây rừng rậm rịt, hít căng bầu không khí trong lành, lòng người trở nên thanh thản, bao ưu phiền bỗng như tan biến giữa thiên nhiên. Xen kẽ giữa các lùm cây, thấp thoáng những mái nhà sàn và các căn chòi lá để khách nghỉ chân, thư giãn. Nhiều con đường mòn sẽ dẫn du khách lên tận đỉnh núi trên một số đảo để chiêm ngưỡng khung cảnh hùng vĩ, thanh bình của vùng cao Tây Bắc.
Một góc hồ
Ðến Pa Khoang, một trong những thú vui của du khách là được thưởng thức đặc sản mang đậm hương vị núi rừng và những món ăn được chế biến từ cá, tôm đánh bắt trong hồ.
Trữ lượng cá ở đây hiện ước tính khoảng hơn một nghìn tấn dự trữ với chất lượng thật tuyệt vời, thịt cá thơm và đậm đà bởi nguồn nước trong sạch và thức ăn tự nhiên dồi dào. Khách có thể nghỉ lại ở khu nhà nghỉ hoặc những bản văn hóa dân tộc Thái, Khơ Mú nằm ven hồ. Bữa ăn tối sẽ chuyển thành các cuộc liên hoan giao lưu văn nghệ, khách được thưởng thức món xôi đồ đựng trong coóng và những khoanh cơm lam ngào ngạt mùi lúa nương cùng các xiên cá nướng, thịt hun khói bên các ché rượu thơm nồng.
Người dân Pa Khoang sống rất cởi mở, thân thiện và mến khách, trong các bản làng, khách còn có dịp tìm hiểu về những giá trị văn hóa truyền thống đầy bản sắc, các điệu xòe và những làn điệu dân ca trữ tình. Pa Khoang còn là vùng đất của truyền thuyết và huyền thoại với câu chuyện cổ về nguồn gốc các dân tộc anh em cùng sinh ra từ một quả bầu khô, thấm đượm tình đoàn kết cộng đồng.
Du khách chụp ảnh ven hồ
Với những tiềm năng du lịch tự nhiên và nhân văn dồi dào, dự án về khu du lịch sinh thái, văn hóa hồ Pa Khoang đã được tỉnh Ðiện Biên phê duyệt kết hợp cùng các dự án phát triển kinh tế, xã hội khác, trong đó một số hạng mục cơ sở hạ tầng đã được triển khai.
Tỉnh cũng đang kêu gọi nguồn vốn đầu tư ở trong nước và ngoài nước để dự án du lịch Pa Khoang sớm trở thành hiện thực, góp phần đưa du lịch Ðiện Biên cất cánh.
