Với địa chất, địa hình và cảnh quan nơi đây thì quả không ngoa khi nói Đảo Lý Sơn được coi chính là đảo Jeju của Việt Nam vì theo những nhà khoa học cho hay thì Đảo Lý Sơn được hình thành nhờ sự phun trào của núi lửa các đây hàng triệu năm…. Nằm cách đất liền khoảng 30 km. Hòn đảo này không chỉ nổi tiếng với nghề trồng tỏi, mà còn thu hút nhiều du khách trẻ đến khám phá bỏi nó ẩn chứa một vẻ đẹp xao xuyến lòng người mà khó có nơi nào có được….
Đảo Lý Sơn nằm ở đâu?
Lý Sơn gọi là cù lao Ré mà theo cách lý giải của dân gian là “cù lao có nhiều cây Ré” rộng khoảng 9,97 km² nhưng dân số lại lên đến con số hơn 20.460 người. Gồm 3 đảo: đảo Lớn, đảo Bé ở phía Bắc đảo Lớn, và hòn Mù Cu ở phía Đông của đảo Lớn. Đảo Lý Sơn là một điểm du lịch đang hấp dẫn du khách với một thắng cảnh thiên nhiên độc đáo. Trên đỉnh ngọn núi làm những thảm rừng, gần dưới chân là nhà cửa, đường sá và những cánh đồng hành tỏi xanh tươi bốn mùa. Hiện nay, Lý Sơn là một trong những điểm du lịch hè lý tưởng và đặc biệt nhất trên dãy đất miền Trung của Tổ quốc.
Thời điểm thích hợp để đến Lý Sơn
Các bạn có thể đến du lịch đến đảo quanh năm. Nhưng đẹp nhất là vào mùa hè từ tháng 6 đến tháng 9. Ngoài ra, các bạn có thể tới đảo vào mùa tỏi bắt đầu từ tháng 11 cho tới giữa tháng 12.
Những bạn nào có nhu cầu muốn khám phá văn hóa, đời sống nơi đây thì vào các ngày 18-19-20 tháng 3 (âm lịch).
Phương tiện đến Lý Sơn và đi lại trên đảo
Có rất nhiều cách để bạn có thể tới được đảo Lý Sơn
Máy bay: Nhanh và tiện nhất có thể kể tới trước tiên đó là máy bay. Sân bay gần nhất để có thể di chuyển ra cảng Sa Kỳ (nơi có tàu cao tốc đi Lý Sơn) là sân bay Chu Lai của Quảng Nam, từ Sài Gòn với giá vé khứ hồi khoảng 3,5 triệu đồng. Khoảng cách từ sân ban Chu Lai đến cảng Sa Kỳ khoang 50km nên các bạn có thể tự thuê xe đi thì sẽ tiết kiệm được rất nhiều chi phí.
Mỗi tuần từ Hà Nội có 3 chuyến bay tới Chu Lai với giá vé khứ hồi khoảng 3.000.000 VNĐ.
Vietnam Airlines
Văn phòng khu vực miền Nam Sân bay Quốc tế Tân Sơn Nhất
49 Trường Sơn, Quận Tân Bình, Thành phố Hồ Chí Minh
Tel: (84.8) 8446667 Fax: (84.8) 8485312 Sita : SGNAVVN
Email : vna.sro@vietnamair.com.vn
Trung tâm đặt giữ chỗ qua điện thoại Miền Nam: 08-8320320
Jet Star Pacific Airline
Thành phố Hồ Chí Minh
(Giờ mở cửa: Từ 07:30 đến 18:00)
Phòng vé, số 01 Công trường Mê Linh, Quận 1 (84-8) 8.258.101 (84-8) 8.258.102
Phòng vé, số 4 đường Trường Sơn, Quận Tân Bình (84-8) 8.442.705 (84-8) 8.486.256
Phòng vé, số 177 Võ Thị Sáu, Quận 3 (84-8) 2.907.349 (84-8) 9.325.980
VietJetAir TPHCM
- Sân bay Quốc tế Tân Sơn Nhất
Tel: +84 (8) 3 547 4174
Fax: +84 (8) 3 848 9343
Xe khách: Xe giường nằm cũng là một lựa chọn khá thú vị. Hiện nay, tại các bến xe ở những thành phố lớn đều có rất nhiều chuyến xe đi Lý Sơn, Quảng Ngãi. Các bạn có thể liên hệ trực tiếp tới quầy vé để biết thông tin chính xác cũng như giá vé và lịch khởi hành nhé.
Các xe khách này đều đa số là người Quãng Ngãi nên rất rành về từng địa điểm trên cung đường đến Quãng Ngãi. Bạn có thể hỏi và trò chuyện với các bác tài nhé, các bác ấy rất nhiệt tình. Các nhà xe cho bạn lựa chọn:
TUYẾN HÀ NỘI - QUẢNG NGÃI
CHÍN NGHĨA
Lịch trình : Hà Nội - Quảng Ngãi
Giờ xuất bến : Nước Ngầm 14h-14h30, Quảng Ngãi 12h30-14h
Điện thoại : 04 38616605
SAO VÀNG
Lịch trình : Hà Nội - Quảng Ngãi
Giờ xuất bến : Nước Ngầm 13h15, Quảng Ngãi 13h15
Điện thoại : 0977 291761
QUÂN TRUNG
Lịch trình : Hà Nội - Quảng Ngãi
Giờ xuất bến : Hà Nội 15h30, Quảng Ngãi 15h-16h
Điện thoại : 04 38616605 - 055 6275102 - 0915 119872 - 0989 196594
TUYẾN SÀI GÒN - QUẢNG NGÃI
CHÍN NGHĨA
Lịch trình : Sài Gòn - Quảng Ngãi
Giờ xuất bến : Sài Gòn 10h-13h-14h-15h-16h-17h-18h-19h30 Quảng Ngãi 14h-14h30-15h-15h30-16h-16h30-17h
Điện thoại : 08 38984892 - 0908 147194 - 055 3831383 - 0983 725569
SAO VÀNG
Lịch trình : Sài Gòn - Quảng Ngãi
Giờ xuất bến : Sài Gòn 15h-16h-17h-18h30 Quảng Ngãi 15h-16h-16h30-17h
Điện thoại : (055)382.8626 - (08)2206.0020 - 0905.446.443 - 0977.718.881
BÌNH TÂM
Lịch trình : Sài Gòn - Quảng Ngãi
Giờ xuất bến : Sài Gòn 14h-15h-16h-17h-18h Quảng Ngãi 14h-15h-16h-17h-18h
Điện thoại : 08 35118996 - 0943080941 - 055 8555777 - 055 3831389
DŨNG THẢO
Lịch trình : Sài Gòn - Quảng Ngãi
Giờ xuất bến : Liên hệ
Điện thoại : 055 3835458 - 0914 101178 - 0932 513238
THIÊN TRANG
Lịch trình : Sài Gòn - Quảng Ngãi
Giờ xuất bến : Sài Gòn 14h-15h-16h-17h Quảng Ngãi 14h-15h-16h-17h
Điện thoại : 08 22002935 - 055 3836936 - 0979 097992 - 0913 488989
HUY SANG
Lịch trình : Sài Gòn - Quảng Ngãi (Đức Phổ)
Giờ xuất bến : Liên hệ
Điện thoại : 055 3858079 - 0919 213509
NHẬT CÒN
Lịch trình : Sài Gòn - Quảng Ngãi
Giờ xuất bến : Liên hệ
Điện thoại : 0914 174812 - 0979 785738 - 0983 288316 - 0168 7317885
MINH MẪN
Lịch trình : Sài Gòn - Quảng Ngãi
Giờ xuất bến : Liên hệ
Điện thoại : 055 3973232 - 0918 798985 - 0127 7740197
THIỆN NGHĨA
Lịch trình : Sài Gòn - Quảng Ngãi
Giờ xuất bến : Liên hệ
Điện thoại : 0168 5902098 - 0914 021029
MINH PHƯỚC
Lịch trình : Sài Gòn - Quảng Ngãi
Giờ xuất bến : 14h ở 2 đầu bến
Điện thoại : 055 3930180 - 0918 045057 - 0914 244268
KINH THÀNH
Lịch trình : Sài Gòn - Quảng Ngãi (Nghĩa Hành)
Giờ xuất bến : 13h hàng ngày
Điện thoại : 055 3861046 - 0913 133234
Tàu hỏa: Mỗi ngày từ 2 đầu Hà Nội và Sài Gòn có 5 chuyến tàu Thống Nhất ra vào Bắc Nam, tùy vào khoảng thời gian của mình mà bạn có thể chọn giờ tàu cho phù hợp (Các tàu số lẻ đi từ Hà Nội vào, các tàu số chẵn đi từ Sài Gòn ra).
TÀU SE1 & SE2
- Hà Nội 19h00 --> Quảng Ngãi 13h23 - Sài Gòn 19h00--> Quảng Ngãi 9h03
TÀU SE3 & SE4
- Hà Nội 23h00 --> Quảng Ngãi 15h23 - Sài Gòn 23h00--> Quảng Ngãi 11h41
TÀU SE5 & SE6
- Hà Nội 9h00 --> Quảng Ngãi 4h00 - Sài Gòn 9h00--> Quảng Ngãi 23h22
TÀU SE7 & SE8
- Hà Nội 6h15 --> Quảng Ngãi 0h36 - Sài Gòn 6h25--> Quảng Ngãi 20h22
TÀU TN1 & TN2
- Hà Nội 13h15 --> Quảng Ngãi 16h28 - Sài Gòn 13h15--> Quảng Ngãi 4h57
CHÚ Ý: Đi tàu cao tốc ra đảo Lý Sơn
Sau khi di chuyển tới Quảng Ngãi nếu đoàn đông các bạn nên thuê một chiếc taxi đi từ Trung tâm Tp Quảng Ngãi ra tới cảng Sa Kỳ (khoảng cách khoảng 20km) hoặc để tiết kiệm chi phí các bạn có thể sử dụng tuyến xe buýt 03 có lịch trình chạy Bến xe Quảng Ngãi - Cảng Sa Kỳ. Tuy nhiên lưu ý với các bạn là phải đi chuyến xe buýt sớm nhất lúc 5h sáng để đảm bảo có thể ra được cảng sớm và không bị lỡ tàu (thời gian đi của chuyến xe buýt khoảng 1 tiếng).
 |
| Tàu cao tốc An Vĩnh 01 đi vào hoạt động sẽ giúp cải thiện tình trạng chở quá tải hiện nay trên tuyến đảo Lý Sơn - cảng Sa Kỳ |
Mỗi ngày từ cảng Sa Kỳ và cảng Lý Sơn đồng thời có 1 chuyến tàu cao tốc ra đảo và vào đất liền. Tàu rời cảng trong khoảng từ 7h30 đến 8h00. Phòng vé được mở cửa vào 6h30 hàng ngày, mỗi người xếp hàng sẽ được mua 2 vé, khi mua vé sẽ phải khai báo họ tên, năm sinh, địa chỉ, số CMND. Đối với các bạn đi đoàn đông có thể đăng ký trước danh sách của đoàn (bao gồm đầy đủ các thông tin như phía trên) kèm theo số điện thoại đại diện của trưởng đoàn và fax về cho ban quản lý cảng chậm nhất trước 15h30 của ngày hôm trước ngày đi, khi đến mua vé cần mang theo danh sách gốc. Ban quản lý cảng cũng tổ chức bán vé trước một ngày cho các bạn muốn mua trước vào 2 khoảng thời gian là 9h-11h và 13h30-15h30. Nếu đã mua vé mà không thể tới kịp giờ tàu chạy các bạn cần thông báo trước ít nhất 2h cho ban quản lý cảng, trường hợp này bạn sẽ được hoàn lại 80% tiền vé hoặc di chuyển bằng chuyến kế tiếp với giá vé phụ thu 20%.
Hiện tại, thứ 7, chủ nhật và thứ 2 sẽ có 2 chuyến tàu ra đảo và vào đất liền. Vào lúc 8h00 và 15h00.
*** Ra Lý Sơn có 2 phương tiện cho bạn lựa chọn:
- Tàu gỗ: giá vé 55.000 đồng (Cập nhật 8/9/2014), tàu chạy ra đảo mất 2h.
- Tàu cao tốc: giá vé 110.000 đồng (Cập nhật 8/9/2014), tàu chạy ra đảo mất 1h.
Bạn có thể đem theo xe máy ra đảo với giá 90.000 đồng (40.000 đồng cho nhân viên đem xe lên tàu ở 2 đầu và 50.000 đồng tiền chuyên chở.)
Mách nhỏ: Nếu thời gian bạn ở đảo hơn 2 ngày. Bạn có thể chọn cho mình cả 2 loại tàu. Đi tàu gỗ chậm hơn nhưng cảm giác lênh đênh trên biển, cá nhảy theo bên dưới rất tuyệt vời. (Bạn ko xay sóng). Khi về bạn có thể chọn tàu cao tốc.
Nhà nghỉ và khách sạn ở đảo Lý Sơn
Gần đây, do là một địa điểm du lịch thu hút được nhiều du khách nên Lý Sơn đã được đầu tư khá nhiều vào các dịch vụ lưu trú.
Danh sách các nhà nghỉ, khách sạn ở đảo Lý Sơn:
- Nhà nghỉ Thành Lợi - Cầu cảng Lý Sơn: Nhà nghỉ Thành Lợi nằm ở khu vực Cầu Cảng Lý Sơn (cách khoảng 15m), đây là địa điểm nhộn nhịp nhất gần trung tâm mua sắm, ăn uống, vui chơi giải trí, cách cảng Sa Kỳ khoảng 18 hải lý, khi tàu chạy từ Sa Kỳ đến Lý Sơn cách Cảng khoảng 1 hải lý thì Quý khách sẽ nhìn thấy nhà nghỉ.
+ Điện thoại : 0553 867230 - 0983 364 222
- Nhà hàng, nhà nghỉ Viễn Đông: có sân vườn rộng rãi, chứa khoản 200 khách để tổ chức, hội họp, vui chơi giải trí, nằm tọa lạc dưới bóng cây bàng vuông trên 100 tuổi. Nhà hàng có phục vụ một số món ăn Hải Sản của biển đảo Lý Sơn, ngoài ra còn có món gỏi tỏi non và gỏi tỏi rau câu biển. Nhà nghỉ có cả dịch vụ đón khách từ cầu cảng về nhà nghỉ miễn phí, có dịch vụ cho thuê xe máy.
+ Điện thoại : 0977.405.507 ( Chú Thanh ) – 0166.7537.351 (Cô Lệ)
Nhà hàng - nhà nghỉ Hoa Biển: Nhà hàng – Nhà nghỉ Hoa Biển nằm sát mép biển ngửa mặt là hòn Mù Cu chính diện hướng Đông, nếu các bạn muốn đón bình minh thì không có gì lý thú bằng, hướng Tây nhà nghỉ khoảng độ 300m là hòn núi Thới Lới đây là ngọn núi lửa có một không hai trên đất nước Việt Nam chúng ta, hướng Bắc khoảng độ 300m là ngọn Hải Đăng hùng vĩ, tiếp theo là Hang câu, Chùa hàng… hướng Nam khoảng 200m là cảng neo đâu tàu thuyền, nếu các bạn có nhu cầu câu cá, hoặc thưởng thức tham quan Rạng San hô biển thì đây là một điểm nghỉ dưỡng lý tưởng.
+ Giá phòng: Phòng đôi (2 gường/4 người) : 200.000đ/phòng. Phòng đơn (1 gường/2 người) : 150.000đ/phòng.
+ Điện thoại: 055.3867522 - 0983867522 (Chú Tiển) - 0977208242 (Chị Đến).
Nhà Nghỉ - Cafe Đại Dương: được xây dựng mới khang trang, giáp với Cầu cảng An Vĩnh Lý Sơn. Phòng nghỉ rộng rãi, sạch sẽ thoáng mát, đầy đủ tiện nghi, phòng vệ sinh khép kín, đặc biệt nước dùng rất ngọt. Có Cafe sân vườn rộng thoáng, phong cảnh hữu tình giáp với cầu cảng và bờ biển để du khách chiêm ngưỡng không gian biển đảo tuyệt vời lúc bình minh, hoàng hôn.
+ Liên hệ: Cầu cảng xã An Vĩnh, huyện đảo Lý Sơn, Tỉnh Quảng Ngãi.
+ Điện Thoại: 0977.205.818 gặp Minh Khánh
Khách sạn Lý Sơn: Trực thuộc của Công ty CP Lê Gia , với tổng diện tích 1200 m2, có 19 phòng. Nằm đối diện ngay trung tâm cảng Lý Sơn ( Thôn Tây – An Vĩnh – Lý Sơn ). Đây là khách sạn lớn và tốt nhất tại đảo Lý Sơn. Có thể thuê xe máy tại khách sạn luôn, giá khoảng 150k/ngày, xăng tự đổ
+ Điện thoại : 055.3.867.888 - 0916 644 249 (Cô Dung)
Ngoài ra, còn rất nhiều nhà nghỉ và khách sạn khác nhau, các bạn có thể tự tìm hiều và chộn cho mình những nhà nghỉ ưng ý nhất.
- Nhà hàng, nhà nghỉ Mỹ Phụng
+ Điện thoại : 0553862772 - 0978775948 (Chú Lợi) - 0167 8378667 (Cô Phụng)
- Nhà hàng, nhà nghỉ Thành Phát
+ Điện thoại : 055 8862 628 - 0988 628 416 (Chị Bốn).
Các địa điểm du lịch trên đảo Lý Sơn
 |
| Bản đồ du lịch đảo Lý Sơn |
Âm Linh Tự
Âm linh tự và mộ lính Hoàng Sa là những di tích nằm cách cảng biển Sa Kỳ 15 hải lý, về phía đông bắc. Những di tích này liên quan đến các đội Hoàng Sa, Bắc Hải thành lập từ thời các chúa Nguyễn để làm nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền trên biển, đặc biệt là các quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa.Đây là nơi thờ cúng vong hồn những người chết đi nhưng vì nhiều lý do không có ai thừa nhận hoặc không ai biết đến. Họ có thể là một kẻ vô gia cư, không họ hàng thân thích. Cũng có thể họ có gia đình, còn bà con, thân tộc nhưng trên bước đường lưu lạc mưu sinh thình lình gặp tai ương bất trắc hay tật bệnh bất ngờ rồi lìa đời ở một nơi nào đó mà thân nhân chẳng được báo tin, vô tình trở thành những âm linh cô độc…
Đình Làng An Hải
Theo lời kể của các bậc cao niên, đình làng được xây dựng lần đầu vào năm Gia Long thứ 14 (Ất Hợi - 1815) bằng nguyên liệu tre, tranh, gỗ tại địa phương và được dân làng gọi là “Sở Tam phủ”. Sở Tam phủ thờ Thiên Địa, Thánh Thần, Tam Hoàng, Ngũ Đế, 7 vị Tiền hiền, và 24 vị Hậu hiền làng An Hải.
Từ năm 1820 đến nay, đình làng An Hải trải qua nhiều đợt tu bổ và xây thêm công trình, . Về cơ bản, kiến trúc hiện nay của đình An Hải định hình trong lần trùng tu năm Bảo Đại thứ 18 (Nhâm Thân – 1943), song trong những lần sửa chữa, trùng tu về sau, một số chi tiết kiến trúc đã có sự thay đổi, hoặc mất hẳn.
Đình làng An Hải là trung tâm sinh hoạt tâm linh của cộng đồng cư dân làng An Hải ngày trước, xã An Hải ngày nay. Theo định lệ cổ truyền, hàng năm tại đình làng diễn ra nhiều sinh hoạt lễ hội như: Lễ trồng đu, lên phướn (24 tháng chạp âm lịch), lễ rước thần đầu năm (mùng 1 tết), lễ rằm Thượng Nguyên (14/1), lễ Động thổ (mùng 3 tết), lễ Cầu an (tế xuân - tháng 2), giỗ Tiền hiền (20/2), lễ tết Đoan dương (2/5), lễ rằm Trung nguyên (14/7), lễ tạ Kỳ yên (tế Thu; tháng 8), lễ rằm Hạ nguyên (14/10), lễ tế Thanh minh và tế lính Hoàng Sa (rằm tháng 3)...Cùng với tế lễ là sinh hoạt hội hè, thu hút đông đảo dân làng và khách thập phương: Hội đua thuyền chơi xuân (Cạnh độ du xuân, mùng 4 đến mùng 7 âm lịch), hội đô vật (mùng 3, mùng 5 và mùng 7), hội chơi đu (mùng 1 đến rằm tháng giêng), hội cướp bòng (mùng 7 tết)...
Đình làng An Hải là ngôi đình duy nhất còn tương đối nguyên vẹn trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi.
Chùa Hang
Rộng chưa đầy 10km2 nhưng bất cứ ai từng một lần đến với huyện đảo Lý Sơn - Quảng Ngãi - quê hương của đội hùng binh Hoàng Sa kiêm quản Bắc Hải đều ngỡ ngàng trước một quần thể danh thắng mê hoặc lòng người.
Trên đảo Lý Sơn có 2 ngôi chùa là chùa Đục và chùa Hang, khách phương xa khi đặt chân đến đảo đã được nghe giới thiệu rằng, đó là một trong số những nơi không thể không đến. Đảo nhỏ, đường trên đảo cũng hẹp, phương tiện di chuyển thích hợp nhất vẫn là xe máy. Chẳng khó khăn gì chúng tôi hỏi mượn được một chiếc xe máy hiệu Jupiter của một nhà dân nằm kề lối ra cầu tàu. Anh chị chủ nhà cười tươi động viên trong lúc khách lạ còn ngại ngần: “Cứ mượn thoải mái đi, lúc nào về thì về, không phải tiền nong thuê mướn gì đâu”. Rồi tận tình chỉ đường cho chúng tôi lên núi.
Cuối buổi chiều hàng ngày, tiếng cầu kinh của những người vợ có chồng đang lênh đênh trên biển vang lên trong chùa, tiếng kinh trầm buồn đó chỉ kết thúc khi những tia nắng mặt trời đã khuất hẳn trong lòng núi, gió ngoài biển tràn qua những hàng phong ba, bàng vuông thổi vào bên trong sân chùa làm tan đi những câu kinh buồn
Đảo Bé - Lý Sơn
Đảo Bé cách Đảo Lớn khoảng 7km về phía Tây Bắc. Theo các nhà địa chất, Đảo Bé nguyên thuỷ có thể là một phần liền với Đảo Lớn, nhưng do một cơn địa chấn cực mạnh, một phần phía tây Đảo Lớn bị tách ra, “trôi dạt” và hình thành nên Đảo Bé như bây giờ.
Bé có diện tích 0,69km2, dân số hiện tại trên 400 người thuộc hơn 100 hộ dân sinh sống với nghề đánh bắt hải sản và trồng tỏi, hành. Khác với Đảo Lớn có mật độ dân số cao, xây dựng nhiều và luôn tấp nập, Đảo Bé dân cư thưa thớt, vắng vẻ. Đúng như tên gọi, cuộc sống ở Đảo Bé yên bình, chậm rãi trong không gian còn nhiều nét đẹp hoang sơ của thiên nhiên.
Từ đảo lớn mỗi ngày đều có tàu sang đảo bé, chạy lúc 8h sáng rồi quay lại vào lúc 14h30 hàng ngày. Nếu đoàn bạn có nhiều người có thể thuê thuyền sang đảo bé cho chủ động
Cổng Tò Vò
Từ cầu cảng chính đi vào cổng chào của Lý Sơn, rẽ trái đi meo theo con đường nhỏ đến gần chùa Đục sẽ thấy một mỏm đá nhỏ nằm sát dưới biển. Đây là một trong những địa điểm yêu thích của các bạn đam mê chụp ảnh khi đặt chân tới Lý Sơn, các bạn có thể cùng bạn bè tới đây để đón những khoảnh khắc khi bình minh lên hoặc khi hoàng hôn dần xuống.
Mộ Lính đội Hoàng Sa:
Trên huyện đảo Lý Sơn cũng như ở nhiều vùng ven biển tỉnh Quảng Ngãi và cả nước có rất nhiều ngôi mộ mà bên trong lòng mộ không có thi hài người quá cố, dân gian gọi là mộ gió.
Để có ngôi mộ gió cho người bạc mệnh, gia đình phải nhờ đến sự trợ giúp của một pháp sư. Sau xin cúng bái xin phép tổ sư, thầy pháp lên miệng núi lửa trên đảo lấy đất sét đem về, nhào với nước và bông gòn rồi nắn thành hình nhân theo sự mô tả nhân dạng của thân nhân, có kích thước tương tự thân thể người đã khuất.
Cành dâu được chẻ đôi, xếp vào bụng làm xương sườn, đàn ông có 7 nhánh xương, đàn bà thì 9 nhánh. Lại dùng sợi tơ tằm hoặc sợi vỏ cây dâu làm những sợi gân. Các lóng xương sống, xương tay chân đều được làm bằng thân cây dâu.
 |
| Ngôi mộ cai đội Phạm Hữu Nhật nằm giữa một ruộng bắp hàng trăm năm nay |
Hình nhân có đủ lục phủ ngũ tạng, kể cả bộ phận sinh dục. Thầy pháp phải nặn bằng hết số đất sét mang về, không bỏ sót chút nào vì người ta tin rằng số đất này tượng trưng cho da thịt của người chết, để sót lại sẽ làm đau như thể da thịt của họ bị mất mát.
Xong phần nặn hình, thầy pháp dùng lòng đỏ trứng gà phết khắp hình nhân để khi khô đi, lớp lòng trứng trông giống như da người. Tiếp theo đó, người thân mặc quần áo và đồ liệm cho hình nhân, đặt linh vị trên mặt, rồi đưa vào quan tài. Một cỗ thuyền cúng với những mâm lễ vật, vàng bạc và lương thực được đưa xuống biển để dâng lên các vị thần và cúng linh hồn người chết.
Khi các nghi lễ chiêu hồn đã xong, mọi người tin rằng linh hồn người chết đã trở về nhập vào hình nhân. Bà con, dòng họ đặt quan tài xuống huyệt và lấp đất, đắp mồ. Trường hợp không biết ngày mất, người thân sẽ lấy ngày người quá cố ra khơi để làm ngày giỗ, thắp hương tảo mộ như những ngôi mộ bình thường. Nhiều nấm mộ gió được chôn từ hàng trăm năm trước, vì lý do nào đó khi đào lên cải táng, người ta thấy các hình nhân vẫn còn nguyên vẹn.
Tương truyền, tục đắp mộ gió của người dân trên đảo bắt đầu cách đây hơn 2 thế kỷ và những ngôi mộ gió đầu tiên là của Cai đội Phạm Quang Ảnh cùng với 24 người lính của hải đội Hoàng Sa do ông chỉ huy. Trong một lần giong buồm ra Hoàng Sa làm nhiệm vụ, Phạm Quang Ảnh cùng hải đội của mình đã gặp bão, mất tích giữa biển khơi.
Xót thương những con người vì nước quên thân, triều đình sai phái quan quân ra tận đảo làm lễ chiêu hồn cho các tử sĩ. Một vị pháp sư nổi tiếng cũng phụng mệnh theo đoàn người ấy. Ra đến đảo, ông sai người lên núi Giếng Tiền lấy đất sét đem về, rồi tự mình nhào nặn khối đất thành hình nhân 25 người đã chết. Cứ theo lời kể của thân nhân vị pháp sư nặn tượng hình người quá cố, đến khi nào người thân bảo rằng đã giống người chết mới thôi.
Nặn xong 25 tượng đất của 25 người lính, pháp sư lập đàn cúng chiêu hồn ròng rã suốt nhiều ngày đêm, gọi linh hồn các tử sĩ nhập vào tượng rồi sai dân làng đưa đi an táng như người chết bình thường. Cai đội Phạm Quang Ảnh được chôn đầu tiên, sau đó là 24 người lính, xếp thành một hàng gồm 25 nấm mộ.
Trong số những tên tuổi khắc trên bia mộ gió ở Lý Sơn, ngoài Phạm Quang Ảnh, còn có những con người đã được chính sử triều Nguyễn trân trọng ghi danh với chức vụ là Cai đội, Chánh đội Hoàng Sa, như các ông Võ Văn Khiết, Phạm Hữu Nhật… Tuy nhiên rất nhiều ngôi mộ ở đó lại không còn tên tuổi. Họ thực sự là những nghĩa liệt sỹ hy sinh vì nước mà không màng đến việc lưu danh trong sử sách.
Đình làng An Vĩnh
Đình làng An Vĩnh lúc đầu xây dựng bằng tranh, cột bằng gỗ tra bể, cây bàng, vách đất. Đến năm Mậu Ngọ (1798), Cảnh Thịnh thứ 7, đình An Vĩnh được tu bổ xây mới. Năm Nhâm Dần (1842), Thiệu Trị thứ 2, đình An Vĩnh bị giặc Tàu cướp đốt phá.
Năm Canh Thân (1920), Khải Định thứ 5, đình làng An Vĩnh khôi phục quy mô hoành tráng theo kiến trúc hình chữ tam gồm đình thượng, đình trung và đình hạ. Năm 1922, đình làng An Vĩnh bị bão lớn làm hư hại nặng.
Năm 1946, Ủy ban Hành chính Kháng chiến xã Lý Sơn đặt trụ sở làm việc tại đình An Vĩnh. Năm 1953, đình An Vĩnh bị Pháp thả bom làm sập mái trước, sắc phong bị cháy. Năm 1957, đình làng An Vĩnh bị hư hại quá nặng, dân làng tu bổ nhà thờ tiền hiền để thờ các vị tiên công.
Năm 2009, đình An Vĩnh được Nhà nước đầu tư kinh phí nghiên cứu trùng tu phục dựng lại như cũ, nhưng không còn giữ được dấu tích và hiện vật liên quan đến Đội Hoàng Sa trước đây. Chỉ có hàng năm tại đình làng vào tiết thanh minh tháng ba âm lịch làm lễ cầu siêu vong độ cho hương hồn lính Hoàng Sa bỏ mình trên biển.
Kiến trúc đình làng An Vĩnh có kết cấu kiến trúc hình chữ Tam, gồm đình hạ, đình trung và đình thượng được liên kết với nhau bằng máng xối dài. Các bộ vì kèo giống các bộ vì kèo nhà rường miền Trung. Mô thức trang trí tứ linh, ngũ phúc thể hiện quan niệm âm dương cầu mong mọi sự bình an cho dân làng.
Ăn gì khi đến đảo Lý Sơn?
Tỏi Lý Sơn
Lý Sơn là một đảo núi lửa cũ, đất trên đảo là đất nham thạch núi lửa đã qua nghìn triệu năm. Nhưng nếu chỉ trồng trên đất này không thôi thì tỏi Lý Sơn chưa thể có hương vị đặc trưng độc đáo như vậy. Người trồng tỏi ở đây thật kỳ công, họ mang về từ biển những bao cát để trải trên bề mặt lớp đất trồng tỏi. Đó không phải cát biển bình thường mà là một loại cát đặc biệt: được tạo nên bởi những lớp vỏ hàu, vỏ ốc đã mủn qua thời gian hàng trăm nghìn năm. Cát ấy khi được trải trên đất trồng tỏi không chỉ làm cây tỏi tươi tốt, mà còn tạo cho củ tỏi một hương vị đặc biệt không loại tỏi nào trên thế giới này có được.
 |
| Tỏi Cô Đơn đặc sản Lý Sơn |
Tỏi Lý Sơn có một đặc điểm riêng là củ nhỏ vừa, tép đều, màu trắng, chắc. Ăn tỏi Lý Sơn, ta cảm nhận được cả các mùi vị thơm cay dịu ngọt nồng hơn củ tỏi được trồng ở những vùng đất khác.Ưu điểm của tỏi Lý Sơn là dù có ăn nhiều nhưng không bao giờ có mùi hôi như những giống tỏi khác.
Tỏi được các nhà khoa học ở nhiều nước nghiên cứu, phát hiện những đặc tính kỳ diệu như: khả năng tăng cường hệ thống miễn dịch, nâng cao sức khỏe, làm giảm huyết áp, có tác dụng chống tắc nghẽn mạch máu, làm chậm quá trình lão hóa tế bào, chống sự già nua, làm giảm sung huyết và tiêu viêm, phục hồi nhanh thể lực…
Bánh ít lá gai:
Bánh ít lá gai là loại bánh được mọi người dân nơi đây đặc biệt ưa chuộng. Do đặc biệt ưa chuộng nên các chị, các mẹ ở đất đảo này rất có kinh nghiệm và sở trường để làm ra thứ sản phẩm bánh ít thơm ngon, mà các nơi khác trong tỉnh và ngoài tỉnh, có lẽ chưa có nơi nào bằng. Bánh ít lá gai này có cội nguồn từ Bình Định. Nhưng khi du nhập vào đất đảo này, người Lý Sơn đã không phụ công nơi sản sinh nó mà càng cho bánh ít thêm thăng hoa hơn.
Cách làm loại bánh này chẳng xa lạ gì với nhiều chị em phụ nữ, nhất là vùng nông thôn. Ngâm nếp cho mềm, xay thành bột rồi cho vào túi vải lọc, thật ráo nước. Dùng lá gai luộc chín, vớt lấy lá xắt nhỏ bỏ vào cối đá giã nát nhừ, cho bột nếp đã lọc vào cùng với đường quết thật nhuyễn, ngắt thành từng viên bột đều nhau, to cỡ chừng bằng ngón chân cái, dát mỏng, bỏ nhân vào giữa rồi túm lại tròn vo. Làm nhân bánh ít, người đất đảo hay ngào dừa hoặc đậu xanh với đường, cho bánh thêm hương vị. Muốn bánh ít có hình đẹp, xinh xắn như hình chóp nón thì cách gói bánh cần phải công phu và điêu luyện hơn. Dùng lá chuối tươi phơi nắng hoặc hơ lửa cho khỏi gãy, rồi xếp thành hai lớp lá để gói bánh. Để lúc bánh chín, bóc lá không dính tay, người ta bôi chút dầu phụng vào khi gói bánh. Cách nấu bánh ở đây cũng đặc biệt, lạ mắt, người ta sắp bánh lên rế đan bằng tre, rồi cho vào nồi chưng cất thủy.
Bánh ít lá gai có mùi thơm đậm đà của bột nếp, của lá gai, vị ngọt, vị béo của đường, nhân dừa, đậu xanh, hương của lá chuối, dầu phụng hòa quyện với nhau thành một thứ hương vị độc đáo và hấp dẫn khó quên. Bánh ít để lâu tối đa được một tuần lễ. Hai, ba ngày sau khi nấu chín là thời điểm ăn bánh ngon nhất, có đầy đủ mùi vị nhất.
Ốc tượng
Những người dân chài có kinh nghiệm đánh bắt hải sản ở đảo Lý Sơn cho biết, ốc tượng thuộc loài ốc to. Chúng cư trú tập trung ở những bãi đá thuộc tầng nước sâu. Muốn bắt được cũng không hề dễ dàng gì vì hễ thấy người tiến gần chúng vận công lực của thân, của miệng bám chặt vào đá, người ta phải dùng đến xà beng để nạy. Ốc tượng ăn ngon nhất là cỡ ốc lớn bằng cái bàn tay người lớn xòe ra. Thịt mỗi con phải đến 3-4 lạng.
Món ốc tượng trộn đậu phụng rất được thực khách ưa chuộng. Ốc được chà, rửa sạch bằng nước muối, để ráo nước, cho nguyên cả con vào nồi luộc. Sau đó thái thịt ốc mỏng và nhỏ khi còn nóng rồi trộn ngay với một ít đậu phụng rang bóc vỏ, được giã giập. Chuẩn bị sẵn một chén nước mắm cá cơm cùng các thứ gia vị: ớt, tỏi, tiêu, chanh và một vài đĩa rau sống sạch sẽ, phong phú các loại rau, vài chục bánh tráng mỏng, thế là đã có một món ăn ngon. Món ăn này không dành chỗ cho những người đến muộn hoặc quá chậm chạp vì phải ăn nóng mới ngon. Thịt ốc luộc trắng, trong như mực nhưng quyến rũ hơn ở mùi thơm, ở vị béo, ăn vào giòn giòn, sật sật.
Cũng từ ốc tượng có món ăn thứ hai là cháo ốc tượng với cách nấu đơn giản như cháo hành. Khi gạo đã nhuyễn, cho thịt ốc vào, thịt ốc có thể xắt nhỏ, hoặc để nguyên con tùy người ăn. Cỡ chừng 15-20 phút là nồi cháo được, nhắc xuống dùng ngay và khách sẽ nhớ mãi hương vị đặc biệt của món cháo này.
Cua Huỳnh Đế
Cua Huỳnh đế có hình thù rất độc đáo, hình dáng của nó có phần giống con tôm, phần đầu lớn nhiều râu, mai suôn hơi dài hình trái táo không giống các dạng mai cua khác. Cua Huỳnh đế đế có hương vị vô cùng thơm ngon, thịt chắc, ngọt và đặc biệt nếu có gạch thì gạch rất chắc, thơm và béo ngậy hơn hẳn gạch các loại cua, ghẹ khác. Ai từng nếm thử món này hẳn sẽ không thể quên được hương vị tuyệt vời đó.
Lý giải cho cái tên có phần khá “độc” này, người Nha Trang nói rằng, thủa xa xưa khi nhà vua du ngoạn dân gian và nếm thử món này, cảm thấy món cua có hình dáng rất đặc biệt, vỏ ngoài màu đỏ hồng giống màu chiến bào, khi ăn rất thơm ngon sung mãn nên đã lệnh cho ngư dân thường xuyên dâng lên hoàng cung để vua thưởng thức, từ đó loài cua này được đặt tên là cua Huỳnh đế.
Cua Huỳnh đế có 3 cách chế biến được cho là ngon nhất, thứ nhất là hấp, luộc chấm muối tiêu ớt xanh sẽ giữ nguyên được hương vị của cua. Cách thứ 2 là đem rang muối, hương vị sẽ đậm đà hơn, cách thứ ba là gỡ thịt và gạch đem nấu cháo rất béo, ngọt và bổ dưỡng.
Cua Huỳnh đế sống ở vùng biển sạch, nước trong, chúng sinh sản mà mùa xuân nên vào mùa này có thể đánh bắt được nhiều. Phương pháp đánh bắt cua Huỳnh đế thường là lặn bắt và có thể dùng bẫy, cua lớn thường sống ở mực nước sâu nên đánh bắt chúng sẽ khó khăn hơn.
Hiện nay với nhu cầu tăng mạnh của khách du lịch thì số lượng người đánh bắt cua ngày một tăng và giá cua cung tăng khá cao, giá một con cua Huỳnh Đế nặng khoảng 1-1,5kg mua tại vựa ở Nha Trang có giá khoảng gần 700.000-800.000, tuy nhiên khi đã vào tới nhà hàng chế biến phục vụ khách du lịch thì giá sẽ cao hơn nhiều.
Cá Tà Ma
Tà ma là một loại cá sống ở biển, da có vảy màu nâu đen, thân dẹt, hình giống như con cá rô phi nước ngọt nhưng to hơn. Theo người dân ở đảo, sở dĩ loài cá này có tên tà ma là do chúng sống chủ yếu ở các gành rạn, rất lanh khôn, khó đánh bắt, nên dân gian gọi như vậy chứ không thể giải thích cặn kẽ được.
Ăn cá tà ma tùy theo mùa. Để hợp khẩu vị, mùa đông người dân ở đây thường dùng món nướng. Mùa hè nắng nóng thì nấu canh hẹ, canh chua, nấu lẩu, cháo. Hôm đó, buổi chiều vừa ngấp nghé, trời còn nóng nên chúng tôi chọn dùng món cá tà ma nấu canh chua lá giang. Cá được làm sạch, nạo bỏ hết vảy, cắt thành từng khúc sắp nguyên hình lên đĩa. Lá giang chọn sẵn phần non một đĩa to, một nồi nước đun sôi trên bếp ga mini, có nhiều gia vị đính kèm như thơm (dứa), me, một chén muối ớt...
Khi nước trên bàn đã sôi, thả cá vào nồi đậy nắp lại, đợi khoảng 5 phút nước sôi đều rồi mở nắp, vò lá giang đã chuẩn bị bỏ vào. Mười phút sau, khi cá đã chín, nêm thêm các gia vị đã chuẩn bị sẵn, là đã có một nồi canh chua ngon lành bốc khói.
Canh chua cá tà ma tỏa mùi thơm dịu. Hương cá hòa quyện hương lá giang theo làn gió nồm bay khắp quán làm những khách bàn bên cũng nôn nao dạ dày. Thịt cá chín chuyển từ màu trắng đỏ sang màu trắng, săn chắc, trên nồi nước có những váng mỡ cá liu riu...
Ăn cá tà ma ta cảm nhận được cái dai, ngọt của thịt cá. Đặc biệt phần lườn được xem là chỗ ngon hiếm, ai cũng tranh thủ gắp một ít để thưởng thức vị béo rất riêng. Có thể ăn cá tà ma nóng hôi hổi trên bếp, vừa thổi vừa ăn, vừa húp; cũng có thể gắp phần thịt cá để ra riêng một cái đĩa dầm nước mắm cá cơm nguyên chất cho thấm rồi ăn, sẽ đậm đà hơn. Ngoài ra, canh chua cá tà ma có thể ăn kèm với bún tươi thay cơm. Thịt cá tươi thơm ngon nên nước canh chua cũng không kém phần hấp dẫn.
Dưa hấu Hắc Mỹ Nhân
Thời gian qua, nông dân huyện đảo Lý Sơn phát triển trồng giống dưa hấu Hắc Mỹ Nhân để xuất khẩu, mang lại hiệu quả kinh tế cao. Đây là giống dưa hấu cho nhiều nhánh, sai quả, trái nhỏ-dài, với trọng lượng từ 2kg đến 4kg/quả, ruột rất đỏ và ngọt hơn những loại dưa hấu khác. Qua 3 tháng trồng và chăm sóc, trừ chi phí người dân ở đây có lãi ròng từ 8 đến 10 triệu đồng/sào/vụ.
Sau khi thu hoạch vụ tỏi chính (khoảng tháng 2 âm lịch), nông dân tận dụng chất dinh dưỡng còn trong đất để trồng dưa hấu, hoặc có thể trồng cùng lúc với vụ hành. Dưa được trồng phủ khắp mặt ruộng theo cách tự nhiên. Khi cây dưa ra quả, dưa chín đến đâu hái bán đến đó. Mỗi ngày người dân chỉ bán vài ba tạ cho thương lái. Dưa hấu Lý Sơn không quá to, quả lớn nhất cũng chỉ 3 - 4 kg. Tuy nhiên, hương vị của nó thì rất đặc biệt, ngọt, thanh và có mùi thơm rất riêng. Chính vì thế mà dưa hấu Lý Sơn trở thành một sản phẩm độc đáo, vừa ngon lại vừa "lành".
Một số lưu ý khi đi phượt đảo Lý Sơn
- Bạn nhớ mang đầy đủ giấy tờ tùy thân để tiện cho việc lưu trú trên đảo. Bên cạnh đó, du khách cũng nên mua bảo hiểm du lịch, thuốc chống say sóng để chuyến hành trình diễn ra như ý.
- Trên đường ra cảng Sa Kỳ nên cố gắng lưu giữ lại vài kiểu ảnh vì cung đường cũng rất đẹp. Đến với Lý Sơn, bạn nên ngồi trên boong tàu cao tốc. Thi thoảng bạn có thể ngắm những đàn cá chuồn vượt sóng lao lên không trung. Cảnh tượng rất chi là thích mắt..
- Do chạy máy phát điện, ban ngày ở Lý Sơn không có điện, ban đêm chỉ phát điện từ 17g-23g nhưng đêm có đêm không. Nước sinh hoạt cũng hạn chế. Nên các bạn cần chuẩn bị pin dự phòng cho các thiết bị điện tử của mình. Cuối tháng 10 đảo sẽ có điện lưới quốc gia.
- Đến với Lý Sơn đúng ngày 4-8 tháng Giêng âm lịch, bạn có thể tham gia lễ hội đua thuyền của 02 là An Hải và An Vĩnh. Đặc biệt, vào ngày 08 tháng Giêng sẽ diễn ra hội đua thuyển của 08 chiếc thuyền (02 bộ Long Ly Quy Phượng). Nghe nói giải thưởng không đủ để ăn nhậu, tuy nhiên ai cũng hứng khởi bởi nghe nói thôn nào mà nhất năm đó, cả thôn làm ăn phát đạt, đi tàu đi bè thuận buồm mát mái…
